دستورالعمل استخدام در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران
بانکداری یکی از مشاغلی است که علی‌رغم دشواری‌ها و مسئولیت‌های مالی سنگین، طرفداران زیادی دارد. خیلی از فارغ‌التحصیلان رشتههای مدیریت، ریاضی، آمار، حسابداری، اقتصاد و حقوق به دلیل اشباع بودن بازار کار و تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها، به دنبال جذب شدن در بانک‌ها هستند. با این حال، شرایط استخدام بانک نسبت به خیلی از مشاغل رایج دیگر، دشوارتر است.
حداقل مدرک تحصیلی لازم برای استخدام در بانک، لیسانس یکی از رشتههای یاد شده است. البته مشاغل مختلفی در بانک وجود دارد و این سازمان‌ها نیازمند نیروهای تخصصی از رشتههای بسیار متنوعی هستند. با این حال به دلیل حقوق نسبتا بالا و مزایای خوب بانک‌ها، رقابت بین کارجویان برای تصاحب این فرصت‌های شغلی، بسیار زیاد است .
در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با شرایط استخدام بانک صحبت کنیم. البته هر بانکی شرایط خاص خودش را برای جذب نیروی انسانی دارد. به عنوان مثال شرایط استخدام بانک مرکزی با شرایط استخدام بانک گردشگری و بانک‌های دیگر برای جذب نیروی انسانی، تفاوت‌هایی دارد. با این حال، بعضی شرایط جذب بین تمامی بانک‌ها مشترک است.
برای آشنایی کامل با شرایط استخدام بانک، مقاله‌ی «راهنمای جامع استخدام بانک، ویژه‌ی کارجویان» را مطالعه کنید.
شرایط عمومی استخدام در بانک در ایران چگونه چیست؟
مطابق با آیین‌نامه‌ی استخدامی نظام بانکی کشور، مصوب سال 1379، متقاضیان همکاری باید واجد شرایط زیر باشند:
- داوطلبان باید تابعیت ایرانی داشته و به نظام جمهوری اسلامی ایران متعهد باشند.
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائمی از خدمت سربازی برای متقاضیان آقا، ضروری است.
- تنها کسانی می‌توانند در بانک خاورمیانه مشغول به کار شوند که از یکی از ادیان رسمی کشور پیروی کنند.
- فردی که در بانک خاورمیانه جذب میشود، باید دارای سلامت کامل جسمانی و روانی باشد.
- افراد دارای اعتیاد به مواد مخدر نمی‌توانند برای آگهی‌های دعوت به همکاری، رزومه ارسال کنند.
- گواهی عدم سوء پیشینه‌ی کیفری برای شروع همکاری ضروری است.
- بانک خاورمیانه نمی‌تواند افراد دارای سن کمتر از 18 سال یا بیش از 40 سال را به خدمت بگیرد. البته دارندگان مدرک دکترا می‌توانند تا سن 45 سالگی نیز خدمت خود را شروع کنند. همچنین، آزادگان، جانبازان و فرزندان شهدا، تحت شرایط مشخصی، از محدودیت حداکثر سن معاف هستند.
- متقاضی استخدام بانک باید علاوه بر شرایط عمومی، شرایط خصوصی شغل مورد نظر را داشته باشد.
بانک مرکزی چه معیارهایی برای استخدام نیروی انسانی دارد؟
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با هدف نظارت بر سیستم بانکی کشور و تنظیم قوانین آن، حفظ ارزش پول ملی، انتشار اسکناس و ضرب سکه و … در سال 1339 تأسیس شد. ارکان اصلی این بانک عبارتند از مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته‌ی اسکناس و هیئت ناظر. جذب شدن در بانک مرکزی کار بسیار دشواری است و شرایط آن برای شروع همکاری، نسبت به تمامی بانک‌ها، دشوارتر است.
شرایط دعوت به همکاری در بانک مرکزی دقیقا مشابه با شرایط آیین‌نامه‌ی نظام بانکی جمهوری اسلامی برای جذب نیروی انسانی است که در بالا آن را به طور کامل، توضیح دادیم. آگهی‌های دعوت به همکاری بانک مرکزی، به صورت دوره‌ای توسط رسانه‌های کثیرالانتشار به اطلاع عموم می‌رسد.
متقاضیان پس از شرکت در آزمون اولیه، در صورت قبولی به جلسه‌ی مصاحبه دعوت می‌شوند. در صورتی که مصاحبه را با موفقیت پشت سر بگذارند، باید در جلسه گزینش شرکت کنند. در جلسات گزینش، سوالاتی غیر تخصصی از فرد پرسیده میشود تا صلاحیت اخلاقی و وفاداری فرد به سیستم مورد سنجش قرار بگیرد. در نهایت، پس از استعلام عدم سوء پیشینه و گرفتن تأییدیه‌ی بهداری بانک مرکزی، متقاضی می‌تواند در دوره‌ی آزمایشی بانک مرکزی شرکت کند. حداقل معدل 13 در مقطع کارشناسی و حداقل معدل 15 در مقطع کارشناسی ارشد اشاره کرد.
برای آشنایی با شرایط استخدام دیگر بانک‌ها، به بلاگ جاب ویژن مراجعه کنید.
بانک‌ها به کدام رشته‌ها نیاز دارند؟
بانک‌ها برای جایگاه شغلی بانکدار از میان فارغ‌التحصیلان رشتههای زیر، دعوت به همکاری می‌کنند:
- مدیریت صنعتی، مدیریت بازرگانی، مدیریت دولتی، بیمه، امور بانکی (بانکداری)، مدیریت مالی و فناوری اطلاعات
- تمامی گرایش‌های حسابداری، اقتصاد، مهندسی صنایع، آمار، ریاضی و حقوق
- مهندسی سخت‌افزار و مهندسی نرم‌افزار
- کلیه‌ی گرایش‌های مهندسی فناوری اطلاعات
حداقل مدرک تحصیلی لازم برای گزینش در بانک، کارشناسی یکی از رشتههای فوق است.
متقاضایان آقای استخدام بانک که دارای مدرک لیسانس در یکی از رشتههای خواسته شده هستند باید متولد سال 69 به بعد باشند. داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم غیرپزشکی برای متقاضیان آقا ضروری است. متقاضیان خانوم نیز که آخرین مقطع تحصیلی آن‌ها در رشتههای یاد شده، کارشناسی است، باید متولد سال 71 به بعد باشند.
دو سال اختلاف با شرایط سنی برای متقاضیان دارای مدرک کارشناسی ارشد در یکی از رشتههای یاد شده، قابل پذیرش است. شرایط سنی یاد شده مربوط به سال 1399 است. بنابراین، شرایط سنی برای آقایان دارای مدرک لیسانس، 30 سال به پایین و برای خانم‌های دارای مدرک لیسانس، 28 سال به پایین است.
بانک‌ها به کارشناسان حقوقی نیز نیاز دارند و فارغ‌التحصیلان تمامی گرایش‌های رشته‌ی حقوق می‌توانند برای آگهی‌های استخدام بانک که مربوط به جذب کارشناس حقوقی هستند، رزومه ارسال کنند. در سال 1399، آقایان متقاضی این جایگاه شغلی باید متولد یکم فروردین 1368 به بعد و خانم‌های متقاضی این شغل باید متولد یکم فروردین 1370 به بعد باشند. بدیهی است که این شرایط سنی تنها برای سال 1399 است و در سال‌های بعد، تغییر خواهد کرد.
دو سال اختلاف با شرایط سنی فوق برای متقاضیان دارای پرونده‌ی وکالت، قابل قبول است. حداقل مدرک تحصیلی لازم برای این شغل، لیسانس حقوق است.
فارغ‌التحصیلان رشتههای زبان و ادبیات فارسی، انگلیسی، فرانسوی و عربی، علوم اجتماعی، روانشناسی، علوم تربیتی، کتابداری، رسانه، روابط عمومی و ارتباطات نیز می‌توانند برای آگهی‌های استخدام منشی بانک، رزومه ارسال کنند.
کارمندان بانک باید چه مهارت‌هایی داشته باشند؟
یکی از مهم‌ترین مواردی که در آزمون‌ها و مصاحبه‌ی استخدام بانک بررسی میشود، مهارت‌های سخت و نرم متقاضی شغل است. مهارت‌های نرم، به مهارت‌های غیرفنی مثل مهارت‌های ذاتی ارتباطی و ویژگی‌های شخصیتی مثبت گفته میشود. مهارت‌های نرم نیازی به آموزش ندارند و می‌توانند ذاتی باشند. با این حال، خیلی از مهارت‌های نرم را می‌توان با تمرین و آموزش، تقویت نمود. منظور از مهارت‌های سخت، مهارت‌های فنی است که ذاتی نیستند و تنها از طریق آموزش و تمرین به دست می‌آیند. البته، استعدادهای ذاتی فرد نیز در سرعت یادگیری مهارت‌های سخت، تأثیر دارد.
مهارت‌های نرمی که در مشاغل بانکی اهمیت دارند عبارتند از:
- مهات‌های میان‌فردی و ارتباطی قوی
- مهارت‌های گفتاری و نوشتاری قوی
- مهارت در مدیریت زمان
- مهارت در حل مسئله
- توجه به جزئیات
- مسئولیت‌پذیری بالا
- توانایی کار تحت فشار
- هوش هیجانی بالا
- مهارت در سازماندهی و منظم بودن
- مهارت‌های ریاضیاتی قوی
- توانایی انجام چندین کار به طور همزمان
علاوه بر تحصیلات و مهارت‌های نرم، مجموعه‌ای از مهارت‌های سخت نیز در گزینش بانک ضروری هستند. مهم‌ترین این مهارت‌ها عبارتند از:
- آشنایی با قوانین مالی
- آشنایی با فرایندهای بانکی
- مهارت‌های نرم‌افزاری مثل نرم‌افزارهای بانکی، مجموعه‌ی مایکروسافت آفیس، نرم‌افزارهای حسابداری و نرم‌افزارهای آماری
- مهارت‌های دیتا اینتری
دوره‌ی آزمایشی در استخدام بانک چیست؟
افرادی که در آزمون اولیه‌ی بانک قبول شوند و مصاحبه را نیز پشت سر بگذارند، باید در یک دوره‌ی آزمایشی که حداقل 6 ماه و حداکثر دو سال طول می‌کشد، شرکت کنند. در پایان دوره‌ی آزمایشی نیز آزمونی از متقاضیان برگزار میشود. افرادی که بتوانند این آزمون را پشت سر بگذارند، واجد شرایط استخدام بانک به طور قطعی هستند.
افرادی که به طور قطعی جذب بانک می‌شوند، دوره‌ی آزمایشی را نیز به عنوان دوران خدمت خود در کارنامه خواهند داشت. حقوق و مزایای دوره‌ی آزمایشی، تفاوتی با حقوق و مزایای خدمت اصلی در بانک نخواهد داشت.
شغل بانکدار
بانکدار چه کارهایی انجام می‌دهد؟
متصدی امور بانکی یا بانکدار کسی است که پشت باجه‌ی بانک می‌نشیند و کارهای روزمره‌ی مشتریان را انجام می‌دهد. وظایف اصلی متصدی امور بانکی عبارتند از:
- افتتاح و بستن حساب برای مشتریان
- واریز پول به حساب مشتریان
- برداشت پول از حساب مشتریان
- نقد کردن چک‌ها
- پاسخگویی حضوری یا تلفنی به سوالات مشتریان در رابطه با دیگر خدمات بانک مثل وام‌های بانکی
به طور کلی، متصدی امور بانکی، رابط بین مشتریان و بانک است و کلیه‌ی امور بانکی مشتریان، توسط متصدی امور بانکی یا با راهنمایی او و ارجاع به دیگر بخش‌های بانک، انجام میشود.
شغل متصدی امور بانکی چه خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد؟
با وجود تعداد بالای متقاضیان استخدام بانک، این شغل یکی از دشوارترین شغل‌ها است. البته کار کردن در بانک، در کنار دشواری‌هایش، مزایای خاص خودش را دارد. در اینجا به مزایا و مشکلات بانکداری اشاره می‌کنیم.
مزایای شغل بانکداری عبارتند از:
- حقوق نسبتا بالا در مقایسه با بانک‌های دیگر
- برخورداری از خدمات عالی بیمه‌ی پاسارگاد
- بهره‌مندی از تسهیلات بانکی با شرایط عالی
- امکان پیشرفت حرفه‌ای
مشکلات شغل بانکداری عبارتند از:
- ساعات کاری غیر منعطف
- حجم کاری بالا به دلیل تعداد بالای مشتریان
- مسئولیت‌های مالی سنگین
حسابداری بانک
چه کارهایی در بانک به عهده‌ی حسابدار است؟
حسابدار کسی است که اطلاعات مالی بانک را دسته‌بندی و ثبت می‌کند. از این نظر، کار حسابدار بانک، همانند حسابدار در سازمان‌های دیگر است. تفاوت حسابداری بانک با سایر انواع حسابداری این است که با مشتریان مختلف سروکار ندارد و طرف حساب آن‌ها، فقط شعبه‌ی بانکی است که در آن کار می‌کنند. وظایف و مسئولیت‌های اصلی حسابدار بانک عبارتند از:
- نظارت بر تمامی تراکنش‌های مالی و ثبت تمامی آن‌ها
- برطرف کردن خطاهای رخ داده در امور بانکی با بررسی مجدد تراکنش‌ها
- شناسایی تراکنش‌های غیرمعمول و فعالیت‌های غیرمعمول در حساب‌های بانکی
- تدوین گزارش‌های دوره‌ای
حسابداری بانک یکی از مشاغل بسیار حساس بانکی است و مسئولیت‌های سنگینی به دوش حسابداران است. آن‌ها باید با دقت تمامی تراکنش‌ها را تحت نظر داشته باشند و مسئولیت هرگونه خطایی در تراکنش‌های بانکی، متوجه حسابدار بانک است.
شغل حسابداری در بانک چه خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد؟
مهم‌ترین مزیت شغل حسابداری در بانک این است که طرف حساب شما، مردم نیستند، بلکه خود بانک است و بنابراین، مجبور نیستید با افراد مختلف و متعدد در طول روز، سر و کله بزنید. البته این شغل، مسئولیت مالی بسیار سنگین‌تری نسبت به شغل بانکدار دارد و حسابدار در صورت کوچکترین اشتباهی، متحمل خسارات مالی بسیار سنگینی میشود.
خزانه‌دار بانک کیست و چکار می‌کند؟
یکی از شغل‌هایی که کمتر در آگهی‌های استخدام بانک مشاهده میشود و معمولا از میان کارمندان حاضر بانک انتخاب میشود، خزانه‌دار است. خزانه‌داری یکی از شغل‌های حساس در شعبات بانک‌هاست و بر تمامی جنبه‌های مدیریت مالی، نظارت دارد و همراه با دیگر عناصر مدیریتی، از منابع مالی بانک، محافظت می‌کند. مسئولیت‌های اصلی خزانه‌دار بانک عبارتند از:
- نظارت بر تمامی تراکنش‌های روزانه‌ی شعبه
- برنامه‌بریزی مالی و بودجه‌بندی
- گزارش‌دهی مالی
- مدیریت حساب‌های بانکی
وظایف و مسئولیت‌های مدیران شعبات بانکی چیست؟
بالاترین پست در هر شعبه‌ی بانک، مدیر بانک است که درآمد بیشتری نسبت به سایر کارکنان شعبه دارد. معمولا برای جذب مدیر شعبه، آگهی منتشر نمی‌شود و مدیر شعبه از میان کارکنان شعبه انتخاب میشود. وظایف اصلی مدیر شعبه عبارتند از:
- ایجاد راهبردهایی برای رشد فرصت‌های کسب‌وکار
- ایجاد روابط با مشتریان جدید
- حفظ مشتریان کنونی بانک
- حل مشکلات مشتریان
- اطمینان از برطرف شدن نیازهای مالی مشتریان
- مدیریت بر وام‌های بانکی
- آموزش پرسنل بانک و نظارت بر عملکرد آن‌ها
- آماده‌سازی و ارسال گزارش‌های مالی به شعبه‌ی مرکزی بانک
برای موفقیت در مصاحبه‌ی بانک به چه مواردی توجه داشته باشیم؟
در صورتی که رزومه‌ی شما مورد تأیید بانک قرار بگیرد، به جلسه‌ی مصاحبه دعوت می‌شوید. پش از ورود به جلسه‌ی مصاحبه به این نکات دقت داشته باشید:
- رسمی لباس بپوشید و به وضعیت ظاهری خود، برسید. دقت داشته باشید که لباس شما برای یک جلسه‌ی مصاحبه‌ی طولانی مدت، راحت باشد.
- ممکن است مصاحبه‌کنندگان بخواهند ظرفیت روانی شما را برای سروکله زدن با مشتریان بسنجند. بنابراین، برای هر سناریویی آماده باشید و سعی کنید تحت هر شرایطی، آرامش خود را در جلسه‌ی مصاحبه حفظ کرده و بهترین واکنش را به رفتارهای مصاحبه‌کنندگان داشته باشید.
- در صورتی که معرف به خصوصی دارید، به آن شخص اشاره کنید.
در صورتی که در مصاحبه نیز قبول شوید، برای آماده شدن به منظور حضور در بانک یا موسسات مالی و اعتباری، باید یک دوره‌ی بانکداری را بگذارنید تا با اصول کلی بانکداری و خدمات دهی به مشتریان و نیز با سیاست‌های بانک یا موسسه‌ی مالی که می‌خواهید برای آن کار کنید، اشنا شوید. پس از پایان این دوره باید در یک آزمون نهایی شرکت کنید و در صورت قبول شدن در آن آزمون، می‌توانید شغل بانکی خود را به صورت حرفه‌ای شروع کنید.
کلام آخر
بانکداری از مشاغل دشواری است که به دلیل حقوق نسبتا بالا و مزایای عالی، طرفداران زیادی دارد. البته شرایط جذب کارمند توسط بانک‌ها، نسبت به سایر مشاغل، کمی سختگیرانه‌تر است. بانک‌های دولتی و خصوصی در کشور ما باید برای جذب نیروی جدید، از آیین‌نامه‌ی استخدامی نظام بانکی، مصوب سال 1379، پیروی کنند. البته هر شغل بانکی، شرایط اختصاصی خودش را نیز دارد. حداقل مدرک تحصیلی لازم برای استخدام در بانک به عنوان بانکدار، لیسانس یکی از رشتههای مرتبط است.
برای آشنایی کامل با چگونگی استخدام بانک و شغل بانکداری، کلیک کنید.
بانک‌های مختلف کشور ضمن پایبندی به آیین‌نامه‌ی نظام بانکی برای به خدمت‌گیری کارکنان، از اساس‌نامه‌های داخلی خود نیز پیروی می‌کنند. شرایط جذب نیرو در بانک‌های دولتی، شباهت زیادی به هم دیگر دارد. در بین بانک‌های دولتی، شرایط استخدام بانک مرکزی کمی دشوارتر از بانک‌های دیگر است. برای جذب شدن در بانک‌های دولتی باید ابتدا در آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی کشور شرکت کنید.